H αυτοκτονία «προειδοποιεί» άλλοτε με ξεκάθαρα σημάδια και άλλοτε με πιο ήπιους
Η αυτοκτονία είναι η πιο οδυνηρή συνέπεια που μπορεί να προκύψει από μια ψυχική ασθένεια. Σπάνια κάποιος που θέλει να τερματίσει τη ζωή του, το κάνει χωρίς να έχει παρουσιάσει πριν κάποιες ενδείξεις ή σημάδια προς αυτή την κατεύθυνση. Τις περισσότερες φορές, η αυτοκτονία «προειδοποιεί» άλλοτε με ξεκάθαρα σημάδια και άλλοτε με πιο ήπιους τρόπους.
Αν είστε συγγενής, φίλος, συνεργάτης ενός ανθρώπου που βιώνει μια σοβαρή ψυχολογική δυσκολία ή ανησυχείτε ότι μπορεί να θέλει να βλάψει τον εαυτό του, είναι πολύ χρήσιμο να γνωρίζετε ποια είναι τα βασικά σημάδια που δείχνουν υψηλό βαθμό κινδύνου.
1. Το άτομο κάνει συνεχείς σκέψεις ή αναφορές για το θάνατο. Ασχολείται, διαβάζει, μιλάει για το θάνατό του ή τον θάνατο άλλων. Αναφέρεται στο ότι θα ήταν καλύτερα εκείνος και οι άλλοι αν δε ζούσε, κάνει ευχές θανάτου («αχ και να πέθαινα»). Αναφέρεται στην ματαιότητα της ζωής, στο πόσο απαισιόδοξη είναι και στην έλλειψη νοήματος («η ζωή δεν έχει νόημα»)
2. Είναι βαθιά θλιμμένος/η, δε φαίνεται να φροντίζει τον εαυτό, δεν τρέφεται καλά, δεν έχει ενδιαφέρον για δραστηριότητες ενώ δυσκολεύεται στον ύπνο. Πάνω από το 90% που αυτοκτονούν υποφέρουν από κλινική κατάθλιψη ή κάποια άλλη ψυχική διαταραχή.
3. Προβαίνει σε επικίνδυνες συμπεριφορές (επικίνδυνη οδήγηση, σεξ χωρίς προφυλάξεις, κατάχρηση ουσιών, μανιώδες κάπνισμα, αδικαιολόγητη παραμέληση του εαυτού)
4. Τακτοποιεί τις διαπροσωπικές του σχέσεις και τις υποχρεώσεις του (πχ. τη διαθήκη του), κάνει κινήσεις αποχαιρετισμού (επισκέψεις, τηλεφωνήματα, γράμματα)
5. Μπορεί να αναφέρεται άμεσα στην πρόθεσή του να βλάψει τον εαυτό του. Ιδιαίτερα επικίνδυνο είναι εάν εκφράζει συγκεκριμένο πλάνο να βλάψει τον εαυτό του.
6. Έχει απότομες εναλλαγές της διάθεσης και κυρίως παρουσιάζεται απότομα ήρεμος και γαλήνιος μετά από βαθιά θλίψη.
7. Αποσύρεται. Αποδεσμεύεται από σχέσεις και υποχρεώσεις.
Τα παραπάνω είναι ιδιαίτερα ανησυχητικά εάν κάποιος έχει ήδη αποπειραθεί να αυτοκτονήσει στο παρελθόν και εάν είναι διαγνωσμένος με κάποια ψυχική διαταραχή. Ορισμένες φορές και ειδικά στην περίπτωση της μείζονος κατάθλιψης και της διπολικής, η αυτοκτονική συμπεριφορά μπορεί να εκδηλωθεί παραδόξως την περίοδο που ο ασθενής αρχίζει και αισθάνεται ότι ελέγχει περισσότερο τον εαυτό του και ότι είναι αρκετά καλά ώστε να διακόψει την φαρμακευτική αγωγή. Οι παράγοντες κινδύνου μπορεί να ποικίλουν ανάλογα με την ηλικία, το γένος και την εθνικότητα.
Πολλές φορές, η αυτοκτονία συνδέεται και με την κατάχρηση ουσιών. Άλλα ψυχοτραυματικά γεγονότα ζωής σε συνδυασμό με την ύπαρξη μιας σοβαρής ψυχικής μπορεί να οδηγήσουν σε αυτοκτονία. Ωστόσο, η αυτοκτονική συμπεριφορά δεν είναι ποτέ φυσιολογική αντίδραση στο στρες.
Άλλοι παράγοντες κινδύνου μπορεί να είναι: το οικογενειακό ιστορικό ψυχικής νόσου ή κατάχρησης ουσιών, οικογενειακό ιστορικό αυτοκτονικότητας, η ενδοοικογενειακή βία, η σωματική ή σεξουαλική κακοποίηση, ή χρόνια ψυχική νόσος/ή και χρόνιος πόνος, ο χρόνιος εγκλεισμός.
Πόσο συχνό φαινόμενο είναι οι αυτοκτονίες;
Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, 800.000 άτομο αυτοκτονούν κάθε χρόνο. Η αυτοκτονία είναι ανάμεσα στις τρεις κύριες αιτίες θανάτου σε άτομα ηλικίας 15 έως 44 ετών σε κάποιες χώρες και η δεύτερη κύρια αιτία θανάτου στις ηλικίες 10-24. Τα τελευταία 45 χρόνια, το ποσοστό των αυτοκτονιών έχει ανέβει κατά 60% σε παγκόσμιο επίπεδο. Οι μελέτες που αφορούν την χώρα μας καταγράφουν ένα σημαντικό ποσοστό αύξησης την αποπειρών αυτοκτονίας τα τελευταία χρόνια, αύξηση που συνδέεται στενά
(8318)